Slim verwarmen en koelen van Barentszhuizen: “Zoveel mogelijk voorkomen dat je techniek nodig hebt”

Slim verwarmen en koelen van Barentszhuizen: “Zoveel mogelijk voorkomen dat je techniek nodig hebt” cover

De kou buiten- en de warmte binnenlaten. Of andersom. En dat zo efficiënt en duurzaam mogelijk; het is een doorlopende wisselwerking. Architect Jochem van der Spek: “Ons verwonderen over andere oplossingen zit in ons DNA”. En dat is bij voorkeur een niet-technische oplossing. De airco een standje hoger? Het komt niet eens in ze op. Hoe houdt Barentsz in het ontwerp rekening met de seizoenen?

Nederlandse zomers worden warmer. Dat brengt ontwerpvraagstukken met zich mee. Jochem: “Huizen zo goed mogelijk isoleren, zodat je zo min mogelijk energie nodig hebt om het warm te krijgen. Daar lag onze focus eerst. Maar met steeds warmere dagen, verleggen we onze aandacht naar: hoe houd je het koel in de zomer?”

Alles in balans

Het vraagt wat van de Barentsz-architecten, die nooit alleen met architectonische oplossingen komen: “Je moet preciezer gaan werken bij het ontwerpen van huizen. Alle facetten moeten in balans zijn. Dus niet alle knoppen opendraaien voor architectuur en de duurzaamheidsknop op 0. Het gaat om het draaien aan de juiste knoppen.” Waar Jochem voor warmloopt is glashelder: “Als ik een probleem zie, moet ik daar een oplossing voor vinden.”

Roosters in de gevels

Zo zijn er zijn nog meer knoppen die afgesteld moeten worden bij het slim reguleren van koelte en warmte in de Barentszhuizen. Belangrijker nog dan duurzaamheid, esthetiek of kostenefficiënty is het aspect veiligheid. Natuurlijk de brandveiligheid, maar bijvoorbeeld ook inbraakpreventie: “We willen dat bewoners ’s nachts veilig hun huis kunnen ventileren. Je kan je warmtepomp achterstevoren laten draaien, maar we grijpen het liefste niet meteen naar zo’n technische oplossing. Wat we nu aan het testen en doorrekenen zijn voor twee grote projecten, is het plaatsen van roosters in de gevels naast de kozijnen. En het lijkt erop dat dit een mooie oplossing gaat worden.

Barentsz kijkt altijd hoe het beter kan. Dus ook zoiets als traditionele zonwering hoeft niet per se de norm te zijn, vindt Jochem: “Je hebt dan weer iets voor je ramen hangen, plus extra kosten en onderhoud. We moeten bovendien spaarzaam omgaan met de (natuurlijke) materialen die we hebben.” Hij trekt die gedachte wat breder: “Je hebt maar zoveel bomen per jaar die je kan kappen. En een boom is 25 jaar geleden geplant, dus daar zit een vertragingsfactor in.”

Houtvezelisolatie

Gebruikt Barentsz dan toch die boom, dan gebruiken ze ‘m ook van schors tot teen. Jochem: “Niks van de boom wordt weggegooid, zoals de bast. Zo zijn we momenteel bezig met houtvezelisolatie. Daarmee sla je bovendien twee vliegen in één klap: het biedt betere bescherming tegen oververhitting, het absorbeert vocht en staat het ook weer af. Het isoleert iets minder goed in de winter, maar je voorkomt beter dat je huis in de zomer opwarmt. Bovendien willen we het aandeel bio-based materialen in onze huizen gaan vergroten.”

Beplanting

Dan kun je van alle niet-technische oplossingen ook nog de stap maken van bio-based naar volledig bio. Volgens Jochem is het mooiste systeem gebruikmaken van beplanting: “Bladdragende planten zorgen voor schaduw in de zomer. De oude bekende leilinde functioneert ook als een flexibele zonwering.” Een slimme oplossing, want als de bomen en planten in de winter kaal zijn heb je die zon juist weer nodig.

Buiten de voorbeelden van roosters in de gevels, houtvezelisolatie of slim beplanten is ook de basis voor kou- en warmteregulatie goed geregeld in het Barentsz-concept. Jochem: “Er is vloerverwarming en vloerkoeling. Dus je komt in een Barentszhuis geen radiator tegen, net op die plek waar jij je kastje neer wilde zetten.” Tot dat warme, koele basispakket horen misschien ook wel de karakteristieke grote ramen die Barentsz-eigen zijn. Alleen: “Met veel glas moet je die warmte natuurlijk ook weer kwijt kunnen. Wij bedenken doorlopend oplossingen om dat te compenseren. Altijd in samenspraak en naar wens van de bewoners.”

Sparringpartners in energie

Samenspraak staat sowieso hoog op de agenda bij Barentsz. Want voor hen betekent pionieren in houtbouw niet in alles het wiel uitvinden, maar vooral ook leren van anderen. Bijvoorbeeld gespecialiseerde sparringpartners die helpen met het doorlichten van Barentsz’ energieconcept of de haalbaarheid van zoveel mogelijk bio-based materiaalgebruik. Of enthousiaste bewoners zoals André Stuijt, die zelf op onderzoek uit gaan naar de voordelen van een thuisaccu. Het is leren en vooral proberen volgens Jochem: “We willen aan den lijve ondervinden of het werkt.”

Lees het verhaal van André

Samen met Barentsz bereidt hij zich voor op tijden waarin we slimmer omgaan met energieverbruik.

Dit is zijn missie

Ontdek de mogelijkheden en realiseer je Barentsz Ontdekkingshuis!